ΗΛΙΟΣ & ΕΠΙΔΕΡΜΙΔΑ

ΥΠΕΡΙΩΔΗΣ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑ 

Ο Δείκτης UV (Ultra-Violet = Υπεριώδης) είναι ένα μέγεθος το οποίο καθιερώθηκε διεθνώς ως ένα απλό μέσο έκφρασης της επικινδυνότητας της ηλιακής υπεριώδους ακτινοβολίας, όπως π.χ. εκφράζει η θερμοκρασία το πόσο ζεστή ή κρύα είναι η ατμόσφαιρα.

Υπεριώδης ακτινοβολία ονομάζεται η περιοχή της ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας της οποίας το μήκος κύματος στο κενό κυμαίνεται περίπου μεταξύ 380 και 60 νανομέτρων .

Υπάρχουν τρία είδη υπεριώδους ακτινοβολίας

• UV-A: Αυτή η ακτινοβολία κυμαίνεται στο κενό μεταξύ 315 και 400 νανόμετρα. Είναι το πιο ακίνδυνο είδος.

• UV-B: Αυτή η ακτινοβολία κυμαίνεται στο κενό μεταξύ 280 και 315 nm. Αυτή προκαλεί το μαύρισμα, αλλά μπορεί να γίνει επικίνδυνη.

• UV-Γ: Αυτή η ακτινοβολία κυμαίνεται στο κενό μεταξύ 40 nm και 280 nm . Είναι το πιο επικίνδυνο είδος της υπεριώδους ακτινοβολίας, καθώς με αυτήν έχουν επιτευχθεί εργαστηριακά μεταλλάξεις.

Κύρια πηγή υπεριώδους ακτινοβολίας είναι ο ήλιος. Φτάνει στη γη μέσω της επανεκπομπής της από τη στρατόσφαιρα. Είναι επικίνδυνη ακτινοβολία και το στρώμα του όζοντος προστατεύει την επιφάνεια της γης από αυτήν. Αυτός είναι ο λόγος που η τρύπα του όζοντος είναι σοβαρό οικολογικό πρόβλημα.

Το δέρμα και τα μάτια είναι τα όργανα που υφίσταται την μεγαλύτερη έκθεση στις υπεριώδεις ακτίνες του ήλιου. Αν και τα μαλλιά και τα νύχια είναι περισσότερο εκτεθειμένα, είναι λιγότερο σημαντικά από ιατρικής άποψης.

Η έκθεση στην ηλιακή υπεριώδη ακτινοβολία μπορεί να καταλήξει σε άμεσα και σε χρόνια προβλήματα υγείας του δέρματος, των ματιών και του ανοσοποιητικού συστήματος, καθώς και σε βλάβες στο DNA. Τα άμεσα αποτελέσματα της έκθεσης στην υπεριώδη ακτινοβολία είναι η πρόκληση εγκαύματος στο δέρμα και φωτοκερατίτιδας στο μάτι. Χρόνια αποτελέσματα είναι ο καρκίνος και η πρόωρη γήρανση του δέρματος, ενώ στα χρόνια αποτελέσματα του ματιού περιλαμβάνονται ο καταρράκτης, το πτερύγιο και η κερατοπάθεια.

Ενώ η υπεριώδης ακτινοβολία Β (UV-B) προκαλεί έγκαυμα και διάφορες μορφές καρκίνου του δέρματος, η υπεριώδης ακτινοβολία Α (UV-A) επιδρά στον υποδόριο ιστό και μπορεί να αλλάξει η δομή του κολλαγόνου και των ινών ελαστίνης του δέρματος, επιταχύνοντας έτσι την γήρανσή του. Οι αρνητικές συνέπειες των εγκαυμάτων είναι αθροιστικές. Είναι σημαντικό να κατανοήσουμε ότι το δέρμα έχει την ικανότητα να αφομοιώσει την υπεριώδη ακτινοβολία με την παραγωγή μελανίνης (μαύρισμα), η οποία προστατεύει από την έκθεση στην UV ακτινοβολία.

Η UV-A ακτινοβολία παρά το γεγονός ότι είναι το πιο ακίνδυνο είδος ακτινοβολίας ,δεν συνδυάζεται πάντοτε με την ηλιοφάνεια και δεν είναι πάντοτε αντιληπτή από τις αισθήσεις μας .Για αυτό τον λόγο δεν λαμβάνουμε τις κατάλληλες προφυλάξεις, προκειμένου να προστατευτούμε από αυτή, με αποτέλεσμα να γίνεται αρκετά επικίνδυνη .

Ήλιος και Επιδερμίδα: Όλα τα άτομα δεν είναι ίσα απέναντι στον ήλιο και εμφανίζουν ιδιαίτερα χαρακτηριστικά, γενετικά προσδιορισμένα. Τα χαρακτηριστικά αυτά καθορίζουν το φωτότυπο του κάθε ατόμου και εκφράζουν την ικανότητα μαυρίσματος. Κάθε επιδερμίδα αντιδρά στην ηλιακή ακτινοβολία ανάλογα με τα φυσικά της χαρακτηριστικά και κυρίως ανάλογα με το φωτότυπό της. Οι φωτότυποι, που κατατάσσονται σε μια κλίμακα λαμβάνοντας υπόψη: το χρώμα της επιδερμίδας (από την πιο ανοιχτόχρωμη έως την πιο σκούρα επιδερμίδα), το χρώμα των μαλλιών, την παρουσία ή μη εφηλίδων (φακίδες), την φωτοευαισθησία, την ποιότητα μαυρίσματος. Επιπλέον, ανεξάρτητα από το φωτότυπο, η ξηρότητα της επιδερμίδας επιδεινώνεται κάτω από τον ήλιο. Το ίδιο συμβαίνει και με τη λιπαρότητα, η οποία επιδεινώνεται λόγω της πάχυνσης της επιδερμίδας που προκαλεί η έκθεση στον ήλιο.

Η ηλιακή ακτινοβολία όμως έχει και πολλά οφέλη στην υγεία μας και είναι απαραίτητη στη ζωή μας ,αρκεί να αξιοποιούμε τις ιδιότητες του ήλιου με τον ενδεδειγμένο τρόπο. Η ηλιακή ακτινοβολία είναι συνυφασμένη με τις αρνητικές επιπτώσεις που έχει στο δέρμα μας, ωστόσο οι παγκόσμιες έρευνες σχετικά με την επίδραση του ήλιου στον ανθρώπινο οργανισμό, αποδεικνύουν ότι η ηλιακή ακτινοβολία είναι ευεργετική για την υγεία μας, αρκεί να χρησιμοποιούμε πάντα την κατάλληλη αντιηλιακή προστασία, ανάλογα με τον τύπο της επιδερμίδας μας.

• Η ηλιακή ακτινοβολία στο δέρμα μας ενεργοποιεί την παραγωγή της βιταμίνης D, η οποία ενισχύει την απορρόφηση του ασβεστίου, φροντίζει τα οστά μας, προφυλάσσει από το διαβήτη τύπου 2, καθώς και από αρκετούς τύπους καρκίνου. 
• Ωστόσο δεν πρέπει ποτέ να ξεχνάμε και τη φωτογήρανση, που προλαμβάνουμε με τη σωστή αντιηλιακή προστασία.
• Οι ηλιόλουστες ημέρες ανεβάζουν τα επίπεδα της ορμόνης της χαράς, όπως αποκαλείται η σεροτονίνη και σε συνδυασμό με ήπια άσκηση στον ήλιο, ανεβαίνουν τα ποσοστά των ενδορφινών, που μας κάνουν να αισθανόμαστε αισιοδοξία κι ευεξία.
• Η θερμότητα του ήλιου είναι ευεργετική για αρθριτικούς και μυοσκελετικούς πόνους, καθώς ανακουφίζει το πρήξιμο της αρθρίτιδας και βοηθά να υποχωρήσουν οι φλεγμονές από μυϊκά τραύματα.
• Χαμηλώνοντας τα επίπεδα της μελατονίνης, η ηλιακή ακτινοβολία ενισχύει και τη γονιμότητα στις γυναίκες, ενώ αυξάνει τα επίπεδα της τεστοστερόνης στους άντρες, γι’ αυτό και το καλοκαίρι συλλαμβάνονται περισσότερα μωρά.
• Η βιταμίνη D που μας εξασφαλίζει, βοηθάει επίσης και στη ρύθμιση της περιόδου, σε γυναίκες με άστατο κύκλο.
• Όσο μειώνονται την ημέρα, τόσο αυξάνονται τη νύχτα τα επίπεδα της μελατονίνης, η οποία βοηθάει στη ρύθμιση του ύπνου και καταπολεμά την αϋπνία.
• Ακόμα κι οι δερματολόγοι συστήνουν συστηματική αλλά χρονομετρημένη έκθεση στον ήλιο, σε ασθενείς με ήπια μορφή ψωρίασης, ακμής ή εκζέματος.
• Στην περίπτωση των πανάδων θα πρέπει να χρησιμοποιήσουμε ένα στοχευμένο αντιηλιακό προϊόν .
• Έχει διαπιστωθεί ότι η ηλιακή ακτινοβολία βοήθησε αρκετά παιδιά να αντιμετωπίσουν το άσθμα, τις τροφικές αλλεργίες και το έκζεμα, αρκεί να χρησιμοποιήσουν την κατάλληλη παιδική αντιηλιακή προστασία.
• Το φως του ηλίου βοηθάει τον οργανισμό να παράγει περισσότερα λευκά αιμοσφαίρια, με αποτέλεσμα να ενισχύεται το ανοσοποιητικό μας σύστημα.
• Έρευνες αποδεικνύουν ότι κατά τη διάρκεια των καλοκαιρινών μηνών, η ηλιοφάνεια βοηθά και στην απώλεια βάρους, καθώς η σεροτονίνη που παράγεται καταστέλλει την υπερβολική όρεξη για φαγητό και η επίδρασή της στο θυρεοειδή αυξάνει τον μεταβολισμό μας.
• Η έκθεση στον ήλιο βελτιώνει και το καρδιαγγειακό μας σύστημα, ρυθμίζει την κυκλοφορία, την πίεση και το σφυγμό μας.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ : « Mέτρον άριστον» δίδασκαν οι πρόγονοί μας, ένα ρητό που ισχύει και στην περίπτωση της ηλιοθεραπείας. Χρησιμοποιήστε το κατάλληλο αντιηλιακό ανάλογα με την επιδερμίδα σας για να έχετε υψηλή προστασία και απολαύστε άφοβα στον ήλιο.

Μερικές συμβουλές για υγιή και σωστή έκθεση στον ήλιο!

– Να αποφεύγετε την έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία τις ώρες όπου είναι πιο έντονη, από τις 12 το μεσημέρι έως τις 4 το απόγευμα.

– Να μην κάνετε ηλιοθεραπεία ακίνητοι, αλλά προτιμήστε κάποιο άθλημα ή ένα περίπατο στην παραλία.

– Μην ξεγελιέστε από τα φαινόμενα. Ακόμη και μια συννεφιασμένη ημέρα που η ζέστη δεν είναι τόσο έντονη, δεν σημαίνει ότι πρέπει να είστε λιγότερο προσεκτικοί. Με τα σύννεφα, η θερμοκρασία και η ηλιοφάνεια είναι μειωμένες , αλλά δεν συμβαίνει το ίδιο για τους κινδύνους από την ακτινοβολία UV.

– Να αποφεύγετε την έκθεση στον ήλιο μετά την εφαρμογή αρώματος ή τη λήψη ορισμένων φαρμάκων που είναι φωτοευαίσθητα (κορτιζόνη, αντιβιοτικά, κλπ).

– Να πίνετε τακτικά νερό και υγρά, χυμούς, τσάι, αλλά όχι αλκοόλ, και να ενυδατώνετε το δέρμα σας πριν και μετά την έκθεση στον ήλιο.

– Να φοράτε γυαλιά ηλίου που απορροφούν την UV, καπέλο και φαρδιά ρούχα σε ανοιχτόχρωμα χρώματα και βαμβακερά υφάσματα.

Η ηλιοθεραπεία και το μαύρισμα κάνουν την επιδερμίδα μας να φαίνεται όμορφη και υγιή. Παρόλο που χρησιμοποιείτε υψηλούς δείκτες προστασίας στο αντηλιακό σας, το πρόσωπο και το ντεκολτέ σας γεμίζουν από αντιαισθητικά καφέ σημάδια; Όταν η έκθεση στον ήλιο επαναλαμβάνεται συστηματικά, έχει ως επακόλουθο την εμφάνιση κηλίδων οι οποίες είναι σημάδι φωτογήρανσης του δέρματος. Καλό θα ήταν λοιπόν, να επιλέγετε υψηλότερους δείκτες προστασίας και να είστε πιο προσεκτικοί στις ώρες ηλιοθεραπείας.

Παράλληλα, απαραίτητη είναι μια καλλυντική φροντίδα αντιγήρανσης ιδιαίτερα στα σημεία του προσώπου και του ντεκολτέ.

Τι Τύπο Αντηλιακού να Επιλέξετε;

- Επιλέξτε την υφή που σας ταιριάζει και χρειάζεστε περισσότερο. 

- Ένα αντηλιακό είναι αποτελεσματικό μόνο αν εφαρμοστεί σωστά και με συνέπεια στην ανανέωσή του.

- Ο στόχος είναι να ενισχυθεί η ανθεκτικότητα των αντηλιακών με απαλή υφή, λιγότερο κολλώδη, που δεν αφήνουν λευκά ίχνη στο δέρμα.

- Τα αντηλιακά σε μορφή spray και γενικά τα “Oil-free” είναι κατάλληλα για τους άνδρες, καθώς και για τα λιπαρά δέρματα με ατέλειες.

- Οι κρέμες με πλούσια και κρεμώδη υφή προσφέρουν καλύτερη προστασία στο πρόσωπο, ενώ τα πιο λεπτόρρευστα γαλακτώματα είναι καταλληλότερα για το σώμα.

- Τα stick χρησιμοποιούνται σε όλες τις περιπτώσεις για τις πιο ευάλωτες περιοχές, μύτη, χείλη, μάγουλα, αυτιά και ουλές.

- Σε υπερευαίσθητο δερμα, σε υπερβολική έκθεση στον ήλιο, σε μελανώματα, ουλές, ιστορικό εγκαυμάτων και σε πολύ μικρά παιδιά προτείνεται Ultra προστασία 50 +. 

- Στις πρώτες ημέρες της έκθεσης ανάλογα με τον τύπο του δέρματος προτείνεται πολύ υψηλή προστασία (SPF 30 ή 50) στο λευκό δέρμα ή υψηλή (SPF 20 ή 30) στις πιο σκούρες επιδερμίδες.

- Μετά από αρκετές ημέρες έκθεσης στον ήλιο, η υψηλή προστασία, SPF 50, στις ανοιχτόχρωμες επιδερμίδες, και η μεσαία προστασία SPF 30, στις πιο σκούρες συνεχίζει να είναι απαραίτητη.

- Ακόμα και οι μαύρες επιδερμίδες επηρεάζονται από την ηλιακή ακτινοβολία αν και οι συνέπειές της δεν είναι τόσο ορατές. Όμως ακόμη και σε αυτές τις περιπτώσεις, το αντιηλιακό με μεσαίο δείκτη προστασίας δεν αποτελεί υπερβολική πρόταση.